Podstawowe badanie krwi to prosty i skuteczny sposób, aby ocenić stan i funkcjonowanie całego organizmu. Wyniki badań pozwalają zaobserwować niepokojące anomalie lub schorzenia, monitorować rozwój choroby oraz ocenić przebieg jej leczenia. W zależności od wykonywanego badania wyniki są najczęściej dostępne po kilku godzinach lub kilku dniach. Jakie badania należą do podstawowej profilaktyki zdrowia i co jaki czas należy je powtarzać?
Jednym z najbardziej podstawowych badań krwi jest morfologia. Badanie polega na pobraniu próbki na podstawie, której określana jest liczba białych i czerwonych krwinek. W badaniu sprawdzane są także stężenie hemoglobiny w erytrocytach oraz stężenie hemoglobiny wewnątrz krwinek czerwonych. Oba czynniki mają duży wpływ na ogólny stan organizmu oraz niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania transport tlenu do komórek ciała. Morfologię warto wykonywać raz na rok, chyba że lekarz rodzinny lub prowadzący wyda inne zalecenia.
Profil lipidowy obrazuje poziom cholesterolu oraz trójglicerydów w organizmie. Na lipidogramie zostaje oznaczony cholesterol całkowity oraz poszczególne frakcje HDL i LDL, czyli tzw. zły i dobry cholesterol. Badanie pozwala określić stan gospodarki lipidowej oraz ocenić ryzyko miażdżycy i chorób wieńcowych. Regularne badanie cholesterolu ma szczególne znaczenie w przypadku osób starszych. Na choroby o tym podłożu narażeni są zwłaszcza panowie. Pierwszy lipidogram warto wykonać w okolicach 20 roku życia.
Badanie umożliwia pomiar glukozy we krwi. Jest wykonywane w celu diagnostyki lub monitorowania cukrzycy. W zależności od celu badania glikemia może być wykonywana na czczo, w dowolnym momencie dnia lub po doustnym obciążeniu pacjenta glukozą. Dla każdego rodzaju badania obowiązują inne normy poziomu glukozy we krwi.
Próby wątrobowe również należą do podstawowych badań krwi. Oznaczenie enzymów wątrobowych pozwala ocenić stan i poprawność funkcjonowania wątroby. Odchylenia od normy mogą wskazywać na zaburzenia gospodarki tłuszczowej lub poważniejsze schorzenia jak zapalenie wątroby typu B i C, cukrzyca lub problem z nadużywaniem alkoholu. Badanie jest także przydatne w diagnostyce schorzeń przewodu pokarmowego i dróg żółciowych.
Podstawowym badaniem krwi w kierunku hormonów tarczycy jest oznaczenie poziomu TSH, czyli tyreotropiny. Jeśli wykryty poziom odbiega od normy, w kolejnych etapach badane są T3 i FT4 (trójjodotyronina, tyroksyna). Ich wysokie lub niskie stężenie może świadczyć o niedoczynności lub nadczynności tarczycy. Badanie należy wykonywać co kilka lat lub w przypadku zauważenia niepokojących objawów jak senność, utrata wagi lub nagły wzrost masy. Badanie zalecane jest także kobietom w ciąży i paniom planującym powiększenie rodziny.
Odczyn Biernackiego, czyli OB, ocenia szybkość opadania krwinek czerwonych. Badanie często wykonuje się wraz z CRP, czyli określeniem poziomu białka w osoczu. Oba parametry są pomocne w diagnostyce stanów zapalnych, infekcji wirusowych i niektórych nowotworów.
Wykonywanie regularnych podstawowych badań krwi pozwala zachować kontrolę nad stanem swojego zdrowia i poprawnym funkcjonowania całego organizmu. Poszczególne oznaczenia pozwalają zmierzyć ilość płytek krwi, poziom cukru lub stężenie hormonów. Wykryte anomalie mogą być podstawą do dalszej diagnostyki i przyczynić się do efektywnego leczenia na wczesnym stadium rozwoju choroby. Regularne badania krwi mają także duże znaczenie w przypadku sportowców oraz osób prowadzących aktywny tryb życia, które poprzez intensywność treningów znacznie bardziej obciążają swój organizm.